ΠΗΓΗ: ΛΑΖΑΡΟΣ ΓΙΟΜΠΛΙΑΚΗΣ

Φυσικός

Πώς θα κάνετε παιχνίδι τις ασκήσεις φυσικής

Στην ερώτηση πώς μπορεί ένας μαθητής να αποκτήσει ικανότητα στην επίλυση προβλημάτων Φυσικής έχουν δοθεί πολλές απαντήσεις. Έχουν γίνει πολλές προσπάθειες, έχουν γραφτεί Βιβλία με σκοπό τη μεθόδευση λύσεων των ασκήσεων Φυσικής.

Κατά τη γνώμη μου, τα απαραίτητα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουμε για την επίλυση των προβλημάτων συνοψίζονται παρακάτω:

1) Διαβάζουμε προσεκτικά την άσκηση αρκετές φορές, ώστε να την κατανοήσουμε πλήρως.

2) Καταγράφουμε τα δεδομένα και τα ζητούμενα.

3) Δημιουργούμε σχεδιάγραμμα -σκαρίφημα ,για την οπτική αντίληψη του προβλήματος.

4) Προσδιορίζουμε το φαινόμενο στα οποίο αναφέρεται το πρόβλημά μας και επικαλούμαστε όλα τα χρήσιμα στοιχεία της αντίστοιχης θεωρίας.

5) Προσδιορίζουμε τους φυσικούς νόμους που συνδέουν τα φυσικά μεγέθη, δηλαδή τις μαθηματικές σχέσεις που συνδέουν τα δεδομένα, για κάθε φαινόμενο, κάνοντας σύντομη αναφορά στο σχετικό νόμο και τις σταθερές.

6) Εφαρμόζουμε τους νόμους της Φυσικής, εκμεταλλευόμενοι σωστά τα δεδομένα. Εξηγούμε και αιτιολογούμε αναλυτικά τις όποιες συσχετίσεις κάνουμε.

7) Κάνουμε αριθμητικούς υπολογισμούς και προσδιορίζουμε το αποτέλεσμα.

8) Ερμηνεύουμε το αποτέλεσμα, εξετάζοντας ταυτόχρονο αν αυτό έχει ρεαλιστική φυσική σημασία, καθώς και κατά πόσο εξηγεί την αρχική μας ερώτηση.

Η παραπάνω σειρά ενεργειών αποτελεί τον πρακτικό τρόπο επίλυσης προβλημάτων. Η ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, όμως, έχει δύο όψεις. Την πρακτική και την ψυχολογική. Τα προβλήματα της Φυσικής είναι πάνω από όλα προβλήματα και όπως όλα τα προβλήματα, για να τα λύσει κάποιος πρέπει πρώτα να τα κατανοήσει. Η κλασική έκφραση πως «η λύση του προβλήματος βρίσκεται μέσα στο ίδιο το πρόβλημα» βρίσκει εφαρμογή και σ' αυτή την περίπτωση. Μιλώντας λοιπόν πιο απλά, μπορούμε να πούμε πως όταν κάποιος μαθητής ξεκινήσει να λύνει ένα πρόβλημα, πρέπει πρώτα απ' όλα να ξέρει τι ψάχνει να βρει. Πρέπει να έχει διαβάσει και να έχει κατανοήσει πολύ καλά τη θεωρία στην οποία αναφέρεται το πρόβλημα. Πρέπει να ξέρει πολύ καλά Μαθηματικά, γιατί οι τύποι της Φυσικής είναι μαθηματικές σχέσεις, που απλώς οι μεταβλητές τους δεν είναι τα κλασικά Χ και Ψ των Μαθηματικών. Πρέπει να σχεδιάσει στο μυαλό του την πορεία λύσης που θα ακολουθήσει, έχοντας ταυτόχρονα σκεφτεί και όλες τις εναλλακτικές πορείες που θα ακολουθήσει αν η αρχική καταλήξει σε αδιέξοδο. Αυτό θα τον βοηθήσει να μην αγχωθεί και πανικοβληθεί στις εξετάσεις αν δει πως έχει χάσει χρόνο προσπαθώντας να βρει τη λύση με λάθος τρόπο. Η ψυχραιμία είναι απαραίτητη προϋπόθεση της επιτυχίας. Πρέπει να εξασκηθεί λύνοντας μεγάλο αριθμό ασκήσεων, ώστε να εξοικειωθεί με τους τύπους, τα φυσικά μεγέθη, τις πιθανές ερωτήσεις που γίνονται σε συγκεκριμένους τύπους ασκήσεων. Πρέπει να μάθει να αυτενεργεί. Αυτό σημαίνει ότι δεν πρέπει να ακολουθεί τυφλά τα βήματα μιας μεθοδολογίας, αλλά να τα χρησιμοποιεί αφού πρώτα καταλάβει γιατί τα χρησιμοποιεί. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι εκφωνήσεις των θεμάτων των εξετάσεων είναι πάντα λίγο διαφορετικές από τις εκφωνήσεις των προβλημάτων που έχει συνηθίσει να διαβάζει στα διάφορα βιβλία. Πρέπει να τολμήσει! Πρέπει, δηλαδή, να ξεκινήσει να λύνει το πρόβλημα ακόμα και αν δεν έχει ιδέα της πορείας που θα ακολουθήσει. Δεν είναι λίγες οι φορές που η λύση παρουσιάζεται σιγά σιγά στην πορεία. Δεν είναι λίγες οι φορές που η κατανόηση της λύσης γίνεται αφού πρώτα το πρόβλημα έχει λυθεί!